انواع ساختار سازمانی و جایگاه پتروشیمی شازند در آن

انواع ساختار سازمانی و جایگاه پتروشیمی شازند در آن

 

هدف: آشنایی با عناصر مشترک در سازمان ها و انواع ساختارها و سپس مقایسه سازمان پتروشیمی شازند با آن.

بخش اول: ادبیات انواع ساختار سازمان

همه سازمانها دارای ساختار منحصر به فرد، ولی در عین حال دارای عناصر مشترک با بقیه نیز هستند.

عناصر مشترک درسازمان ها:

برای طبقه بندی سازمانها هنری منیتزبرگ یک چهارچوب ارائه کرد. هر سازمان با 5 بخش اصلی که هرکدام از بخش ها که سازمان را تحت سلطه درآورد نوع خاصی از ساختار نمایان می شود.

1-      بدنه اصلی عملیات: کارکنان مرتبط با تولید (کارهای اصلی)

·         تصمیات غیر متمرکز و ساختار بورکراسی غیر حرفه ای

2-      بخش عالی سازمان: مدیران عالی دارای مسئولیت کلی سازمان

·         کنترل متمرکز و ساختار ساده

3-      بخش میانی: پیوند هسته عملیاتی به بخش عالی

·         سازمان با بخشهای خودگردان زیاد و ساختار شکل بخشی

4-      متخصصین فنی: تحلیل گرایان مسئولان اجرای استاندارد سازی ها

·         کنترل با استاندارد سازی و ساختار بوروکراسی ماشینی

5-      بخش ستاد پشتیبانی: واحدهای ستادی (خدمات پشتیبانی)

·         کنترل با نوعی تبادل و توازن دو سویه و ساختار دموکراسی

ساختار ساده: شناخت این ساختار با ویژگی هایی که دارا نیست (برهان خلف): عدم طراحی دقیق، پیچیدگی کم، رسمیت کم، اختیارات و تصمیم گیری متمرکز در دست یک نفر خاص، مناسب سازمان های تخت، دارای یک هسته عملیاتی ارگانیک.

 بورکراسی ماشینی: استاندارد سازی مفهوم کلیدی مورد تاکید همه این نوع بوروکراسی ها است.

دراین ساختار وظایف عملیاتی بسیار ساده، قوانین بسیار رسمی و حاکم برکل ساختار، وظایف در بخشهای وظیفه ای گروهبندی، اختیار متمرکز، تصمیم گیری با سلسله مراتب، ساختار دقیق، با تمایز زیاد بین فعالیت های صف و ستاد است.

 بوروکراسی حرفه ای: شکل گیری در ربع آخر قرن 20 که در آن امکان به کارگیری متخصصین آزموده برای انجام فعالیت ها در هسته عملیات به همراه کارایی ناشی از استاندارد سازی فعالیت ها (ترکیبی از استاندارد سازی و پدیده عدم تمرکز) وجود دارد.

ساختار بخشی: قدرت در ساختار بخشی در اختیار مدیران میانی است. ساختار بخشی در واقع جزء یک مجموعه از واحدهای مستقل که دارای بوروکراسی ماشینی هستند و فعالیت های آنها به وسیله دفاتر مرکزی هدایت می شود نیست.

ساختار ادهوکراسی (ساخت ویژه کار - موقت): این نوع ساختار دارای ویژگی هایی از قبیل تفکیک افقی زیاد، تفکیک عمودی کم، رسمیت کم، عدم تمرکز و حساسیت و انعطاف پذیری است. حرفه ای گرایی و رسمی سازی به طور معکوس با هم ارتباط دارند. در ادهوکراسی، قدرت بدون توجه به پست فرد در دست افراد زبده و خبره است.

1-      ادهوکراسی، با استراتژی تنوع محصول و خدمات، تغییر و تحول و همچنین ریسک پذیری بالا، سازگار و متناسب است.

2-      فنآوری مورد استفاده ادهوکراسی غیر تکراری است.

3-      محیط سازگار و مناسب ادهوکراسی محیط پویا و پیچیده است.

4-      ساختار ادهوکراسی، در سالهای اولیه چرخه حیات سازمان مناسب است.

 بخش دوم: وضعیت سازمان پتروشیمی شازند در پنج ساختار سازمانی

 با توجه به نوع فعالیت های شرکت پتروشیمی شازند که لازمه آن استفاده از نیروهای متخصص می باشد، این سازمان در ایران و کل دنیا در رده سازمان های High Tech قرار می گیرد. لذا می توان این سازمان را جزء سازمان هایی در نظر گرفت که از ساختار بروکراسی حرفه ای بهره می برند. همچنین با توجه به اهمیت نقش مدیران میانی شرکت های پتروشیمی که عموما" از افراد فنی و فوق تخصص شرکت می باشند، همچنین فرایند های رو به رشد این سازمان، می توان بخشی از ساختار این سازمان را نشأت گرفته از ساختار ادهوکراسی دانست.

 نتیجه کلی اینکه سازمان پتروشیمی شازند از ساختار بروکراسی حرفه ای بهره می برد.