نقش محیط بر ساختار و مدیریت شرکت پتروشیمی شازند

محیط براساس نظریه های مدیریت، عامل مهمی در ساختار و مدیریت سازمان ها است که شرکت پتروشیمی شازند نیز از این قائده مستثنی نیست، در ادامه ضمن بررسی نظریه های مربوط به محیط، جایگاه شرکت پتروشیمی شازند در بین این نظریه ها بررسی  خواهد شد.

بخش اول:

  ادبیات محیط

محیط:  ترکیبی از موسسات یا نیروهایی که بر عملکرد سازمان تاثیر گذاشته و سازمان کنترل کمی بر آنها دارد یا اصلا کنترل ندارد. (عوامل خارج سازمانی)

1-      محیط عمومی: همه عواملی که بر سازمان تاثیر دارد ولی وابستگی آن ها نسبت به سازمان واضح و روشن نیست. مانند عوامل اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و وضعیت زیست بومی.

2-      محیط خصوصی یا اختصاصی: بخشی از محیط سازمان بوده که به طور مستقیم با سازمان در تحقق اهداف مربوطه مرتبط است، محیط اختصاصی هر سازمان منحصر به فرد می باشد که با تغییر شرایط دستخوش تغییر می شود ، محیط اختصاصی یک سازمان بر اساس قلمرو انتخابی سازمان تغییر خواهد کرد، محیط اختصاصی سازمان شامل مشتریان، رقبا، موسسات و ... 

  قلمرو سازمان: ادعایی که سازمان نسبت به دامنه محصولات یا خدمات ارایه شده و همچنین بازار متصرف شده خود دارد ، قلمرو سازمان نقاط اتکای سازمان به محیط اختصاصی آن را تعیین میکند.

  محیط ذهنی و محیط واقعی: تعیین حد و مرز وابسته به ادراکات مدیران سازمان است که منجر به اتخاذ تصمیماتی در خصوص تطبیق با محیط میگردد ، معیارهای تشخیص محیط واقعی با ملاک و معیارهای ذهنی متفاوت است.

  عدم اطمینان محیطی: همه محیط ها شبیه هم نیستند ، بلکه بر اساس "عدم اطمینان محیطی" با هم تفاوت دارند، برخی ایستا و برخی پویا هستند. عدم اطمینان محیطی تهدیدی علیه اثر بخشی سازمان ها است و بدین علت مدیران به دنبال به حداقل رساندن آن هستند.

محیط ایستا: در محیط سازمان نیروهای کمی تغییر می کنند ، جایی برای ورود رقبای جدید نیست، موانع تکنولوژیکی جدید بوسیله رقبا ایجاد نمی شود ، گروه های فشار فعالیت کمی دارند، محیط به شدت بسته است و توانایی پیشرفت ندارد و دچار روزمرگی است، نظر مشتریان تاثیری بر کیفیت محصولات نخواهد داشت، ساختار سازمان در درازمدت تغییر چندانی نخواهد کرد.

محیط پویا:  در محیط  سازمان مقررات دولتی حاکم و مؤثر بر شرایط کار به شدت در حال تغییر است، رقبای جدید بطور منظم ظهور  و رشد می کنند ، جذب مواد اولیه مشکل بزرگیست که  می تواند سازمان را به چالش بکشاند . سلیقه مشتریان در حال تغییر است و سازمان متناسب با نظر مصرف کنندگان کیفیت و کمیت محصولات خود را تغییر می دهد ، برای همین رضایتمندی مشتریان اولویت هر سازمان پویایی است ، در غیر اینصورت سازمان به سرعت از گردونه رقابت خارج خواهد شد.

 محیط  پویا اطمینان محیطی بیشتری نسبت به محیط  ایستا دارد.

برنز و استاکر:  ساختار سازمان با توجه به نوع محیطی که در آن قرار دارد متفاوت است،   محیط سازمانی مشخص کننده نوع ساختار سازمان است. .ساختارهای ماشینی و ساختارهای ارگانیک توسط برنز و استاکر معرفی شده که در ذیل توضیح داده خواهد شد.

ساختار ماشینی: به وسیله ویژگی هایی نظیر پیچیدگی ، رسمیت زیاد و تمرکز گرایی معرفی می شوند، این ساختار  مناسب وظایف تکراری و تا حدودی ساده است و تا حد زیادی بر  رفتارهای  برنامه ریزی  شده  از  قبل  وابسته است، در پاسخ به رویداد های پیش بینی نشده نسبتا" کند عمل می کند ، در قبال تغییرات مقاومت می کند و انعطاف کافی ندارد.

ساختارهای ارگانیک:  این سازمان باز است ،دارای انعطاف کافی می باشد و آمادگی لازم را برای تغییر دارد ، بر روابط موازی به جای روابط عمودی تاکید دارد ، نفوذ در آن بر اساس مهارت و دانش صورت می گیرد ، به جای آن که بر مبنای اختیارات ناشی از پست سازمانی باشد. مسئولیت ها به صورت انعطاف پذیر تعریف شده نه بر اساس شرح شغل، تاکید بر روی مبادله اطلاعات است و  بر اساس دستورات  نیست ، سازمان قائم به فرد نیست، یعنی با جابه جایی مدیر سازمان ، محیط سازمان فعالیت خود را به نحو احسن انجام خواهد داد

لارنس و لورش :  به بررسی تفاوت های محیطی و ساختارهای سازمانی اثر بخش پرداخته اند،بر اساس این تحقیقات شرکت هایی موفق هستند که محیط داخلی ، با محیط بیرونی آنها دارای سازگاری بیشتری است.

نتیجه: سازمان پتروشیمی شازند با توجه به روند روبه رشد خود، ساختار غیر دولتی و سهامی عام و افزایش روبه رشد رقبای داخلی و خارجی مجبور شده است در گذر زمان، خود را با شرایط محیط اطراف خود وفق داده و متناسب با آن تولیدات خود را به روزرسانی کند.